Autor: Wioletta Gwizdała

Zmiana umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która nie została zgłoszona do sądu rejestrowego w terminie sześciu miesięcy od dnia jej dokonania, nie wywołuje skutków prawnych (art. 256 § 3 w zw. z art. 169 § 1 KSH). Uchwała SN z 29.4.2022 r., III CZP 75/22

Wymóg zgłoszenia zmiany umowy spółki do sądu rejestrowego narzuca art. 255 § 1 k.s.h. i art. 256 § 1 k.s.h. Z kolei według odesłania z art. 256 § 3 k.s.h., odpowiednio stosuje się m.in. art. 169 k.s.h. do każdej zmiany umowy, bez względu na zakres czy znaczenie tych zmian. Jednak nie wskazano w treści tego przepisu, jakie konkretnie zmiany mogłyby ewentualnie podlegać rygorom z art. 169 k.s.h.

Sąd Najwyższy orzekł, że „Konstrukcja z art. 169 k.s.h. przewidująca rozwiązanie umowy wskazuje, że nie ma tu nieważności bezwzględnej umowy spółki, zaś zastosowana przez ustawodawcę sankcja ma skutek wyłącznie ex nunc. Założenia leżące u podstaw takiej charakterystyki skutku naruszenia obowiązku z art. 169 k.s.h. (sama czynność prawna nie jest wadliwa, staje się wadliwa dopiero w następstwie braku realizacji obowiązku rejestrowego) uwzględniające bezpieczeństwo obrotu, stają się aktualne również w ramach problematyki zmiany umowy spółki. Niespełnienie warunków określonych w art. 169 k.s.h. powoduje utratę mocy obowiązującej uchwały. Stąd przyjęta w uchwale formuła o „bezskuteczności” zmiany umowy spółki, jako konsekwencji uchybienia sześciomiesięcznego terminu na zgłoszenie zmiany do sądu rejestrowego.”

Z dniem 13 października 2022 r. wejdą w życie zmiany Kodeksu spółek handlowych, wprowadzone ustawą z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 807). Najważniejsze zmiany:

1. obliczanie kadencji i mandatu członków zarządu i rady nadzorczej w pełnych latach obrotowych, co w konsekwencji powoduje wygaśnięcie mandatu z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowego za ostatni rok obrotowy w kadencji danego członka;
2. nałożenie obowiązku zachowania staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności i dochowania lojalności wobec spółki podczas pełnienia funkcji członka zarządu lub członka rady nadzorczej oraz niewyjawianie tajemnic przedsiębiorstwa także po zakończeniu pełnienia tej funkcji, co umożliwia pociągniecie tych osób do odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce i działanie w sprzeczności z interesem spółki w wyniku podjętych działań lub decyzji, co w szczególności ma znaczenie przy ewentualnym zgłoszeniu wniosku o upadłość spółki, jednakże zastosowanie tej regulacji następuje tylko, gdy wyżej wymienieni działali z przekroczeniem ryzyka gospodarczego, zachowując się przy tym lojalnie wobec spółki;
3. dodanie zasady „business judgement rule”, polegającej na nienaruszaniu obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności przez członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatora, jeśli postępując lojalnie wobec spółki, działał w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego (w tym w oparciu o informacje, analizy i opinie, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny);
4. rozszerzenie kompetencji rady nadzorczej poprzez m.in.: nałożenie obowiązku składania zarządowi sprawozdania z wyników ocen i sprawozdania z działalności rady nadzorczej za ubiegły rok obrotowy, możliwość badania przez radę nadzorczą wszystkich dokumentów spółek, dokonywania rewizji stanu majątku spółki, żądania sporządzenia lub przekazania informacji, dokumentów, wyjaśnień lub sprawozdań dotyczących spółki, a w szczególności z jej działalności lub majątku od zarządu, prokurentów i osób zatrudnionych w spółce na podstawie umowy o pracę lub wykonujących czynności w sposób regularny w spółce na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o podobnym charakterze (dane te należy przekazać niezwłocznie, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia żądania, chyba że wskazano w nim dłuższy termin), prawo rady nadzorczej do ustanowienia komitetu doraźnego lub stałego do pełnienia określonych czynności nadzorczych i składającego się z członków rady nadzorczej, nałożenie obowiązku obligatoryjnego zawiadomienia kluczowego biegłego rewidenta sporządzającego sprawozdanie finansowe spółki w przypadku, gdy podlega ono badaniu ustawowemu, prawo rady nadzorczej do podjęcia uchwały o zbadaniu na koszt spółki sprawy dot. majątku lub działalności spółki przez wybranego doradcę rady nadzorczej, obowiązek zwoływania posiedzeń rady nadzorczej poprzez zaproszenia;
5. obowiązek protokołowania uchwał zarządu oraz uchwał rady nadzorczej;
6. wprowadzenie instytucji grupy spółek, czyli spółki dominującej i spółki bądź spółek zależnych, które są spółkami kapitałowymi i kierują się (zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek) wspólną strategią do realizacji celu jakim jest wspólny interes – interes grupy spółek (o ile nie zmierza on do pokrzywdzenia wierzycieli lub wspólników mniejszościowych albo akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej), co uzasadnia sprawowanie przez spółkę dominującą kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi;
7. wprowadzenie przepisów dot. odpowiedzialności karnej za nieprzekazanie informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień oraz  za utrudnianie dostępu do dokumentów i nieudzielanie informacji i rozszerzenie o nie zakazu sprawowania funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora lub prokurenta, a także o przestępstwa z Kodeksu karnego dotyczące sprzedajności, przekupstwa, płatnej protekcji i nadużycia funkcji (art. 228-231 Kodeksu karnego).

Zgodnie z zapowiedzią Ministra Zdrowia od 16 maja 2022 r. stan epidemii zostanie zastąpiony stanem zagrożenia epidemicznego. W Rządowym Centrum Legislacji pojawiły się projekty dwóch rozporządzeń: projekt rozporządzenia w sprawie odwołania stanu epidemii oraz projekt rozporządzenia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego.  Zgodnie z drugim rozporządzeniem stan zagrożenia epidemicznego będzie obowiązywać od 16 maja 2022 r. do odwołania.

Stan epidemii obowiązuje w Polsce od 20 marca 2020 r. Zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tzw. ustawa covidowa) jest to sytuacja prawna wprowadzona na danym obszarze w związku z wystąpieniem epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii. Stan zagrożenia epidemicznego to sytuacja prawna wprowadzona na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych.

Zarówno w ustawie covidowej, jak i w specustawie covidowej większość przepisów odnosi się do stanu epidemii  i do stanu zagrożenia epidemicznego. Tak jest np. w przypadku art. 15zzs¹ specustawy covidowej, który wprowadził nowe zasady przeprowadzania posiedzeń w trybie zdalnym w postępowaniu cywilnym. Jeśli stan epidemii zostanie zastąpiony stanem zagrożenia epidemicznego, to znaczna cześć przepisów szczególnych będzie nadal obowiązywać. W ustawie covidowej są jednak przepisy, które odnoszą się tylko do jednego ze stanów lub obowiązują przez określony czas od odwołania jednego ze stanów, dlatego każdorazowo należy sprawdzić, czy konkretny przepis ma zastosowanie zarówno do stanu epidemii, jak i stanu zagrożenia epidemicznego.

Na etapie legislacyjnym znajduje się projekt nowej ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym. Nowa ustawa ma na celu stworzenie ustawowych ram prawnych dla funkcjonowania nowego systemu teleinformatycznego Krajowego Rejestru Karnego (KRK 2.0.).

System ma być zintegrowany z rejestrem PESEL, a sam proces gromadzenia i aktualizacji danych w Krajowym Rejestrze Karnym ma być uproszczony. Procesy gromadzenia i aktualizacji danych w Krajowym Rejestrze Karnym w zakresie dokumentów źródłowych nadsyłanych z: sądów, prokuratur, Centralnego Zarządu Służby Więziennej, państw członkowskich UE zostaną zautomatyzowane, co znacząco wpłynie na skrócenie czasu aktualizacji bazy danych Krajowego Rejestru Karnego oraz obniżone kosztów związanych z pozyskiwaniem danych do celów statystycznych.

W uzasadnieniu projektu wskazano, że średni czas oczekiwania na odpowiedź ulegnie skróceniu do jednego dnia. Każde zaświadczenie z KRK będzie wydawane w postaci dokumentu opatrzonego pieczęcią elektroniczną, a prawo do uzyskania informacji o podmiotach zbiorowych będzie przysługiwało każdemu, bez konieczności wskazywania na jakie potrzeby dane zaświadczenie ma zostać wydane.

W drodze wyjątku ustawa przewiduje możliwość złożenia zapytania na tradycyjnym papierowym formularzu w Biurze Informacyjnym KRK lub przesłanym pocztą jedynie dla osób fizycznych.

Zmiany wchodzą nie od 01-01-2022 a od 01-01-2023 r.

W 2022 r. przedsiębiorców obowiązuje limit płatności gotówką w wysokości 15.000zł - dla transakcji pomiędzy przedsiębiorcami. W przypadku transakcji z osobą fizyczną limit nie ma zastosowania.

Od dnia 1 stycznia 2023 r. limit płatności gotówkowych w transakcjach między przedsiębiorcami wynosi 8.000 zł brutto. Ponadto, powstanie obowiązek zapłaty przez konsumenta na rachunek bankowy przedsiębiorcy, jeżeli wartość transakcji przekroczy 20.000 zł.

Limity obejmują wskazane powyżej kwoty bez względu na liczbę płatności.