Ważne zmiany w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

W efekcie podpisania 24 lipca 2019 roku przez Prezydenta RP dużej nowelizacji ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw – już wkrótce wzrosnąć mają opłaty sądowe w sprawach cywilnych. Ustawa o kosztach sądowych dynamicznie nabiera nowego kształtu, a prace nad nią budzą szereg kontrowersji, szczególnie w kontekście powstania ewentualnych barier w dostępie do sądów.

Ustawa z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, opublikowana została 6 sierpnia 2019 roku i zgodnie z art. 17 zasadniczo wejdzie w życie z dniem 7 listopada 2019 roku, ale niektóre przepisy zmienią się już 21 sierpnia 2019 roku.

W związku z czternastodniowym vacatio legis przewidzianym dla regulacji odnoszących się do kosztów sądowych, poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany, biorąc pod uwagę doniosłość konsekwencji skorelowanych z nieopłaconym lub nienależycie opłaconym pismem.

Opłaty od pozwu

Opłata w sprawach o prawa majątkowe dotąd wynosiła 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych. Przy wartości przedmiotu sporu ponad 20 000 złotych, w nowym stanie prawnym, pobierana będzie od pisma opłata stosunkowa wynosząca 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych, co również spowoduje wzrost jej maksymalnej wysokości.

Opłata stała w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe dotychczas nie mogła być niższa niż 30 złotych i wyższa niż 5 000 złotych. Po nowelizacji wzrośnie maksymalny wymiar tej opłaty i nie będzie mogła przekroczyć 10 000 złotych.

Po nowelizacji opłata zostanie uzależniona od wartości przedmiotu sporu:

1) do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;

2) ponad 500 złotych do 1 500 złotych – w kwocie 100 złotych;

3) ponad 1 500 złotych do 4 000 złotych – w kwocie 200 złotych;

4) ponad 4 000 złotych do 7 500 złotych – w kwocie 400 złotych;

5) ponad 7 500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;

6) ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;

7) ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1 000 złotych.

Opłata od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej

Opłatę w kwocie 40 złotych bądź 300 złotych – uzależnioną od wysokości przedmiotu sporu – po nowelizacji ustawy, zastąpi opłata równa 1/5 opłaty od pozwu, w maksymalnej stawce – 40 000 złotych.

Opłaty związane ze zmianami w księdze wieczystej

Opłata stała 100 złotych zastąpi dotychczasową opłatę w wysokości 60 złotych. Strona zobligowana będzie ją uiścić od: wniosku o założenie księgi wieczystej, połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, odłączenie nieruchomości lub jej części, sprostowanie działu I-O, wpis ostrzeżenia lub dokonanie innych wpisów.

Opłaty związane z postępowaniem spadkowym

Wzrośnie również opłata od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, zabezpieczenie spadku, sporządzenie spisu inwentarza lub odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku z 50 złotych do 100 złotych.

Opłaty w sprawach o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji

Swoiste novum na gruncie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stanowi opłata w sprawach o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji, w stosunku do których przed nowelizacją brak było odrębnej regulacji. Po zmianach przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 40 000 złotych, pobierana będzie opłata stała w kwocie 2 000 złotych.

Nowa opłata od wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem

Nowość będzie także stanowić, dotąd nieuregulowana opłata w wysokości 100 złotych - od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem, zgłoszonego w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia albo zarządzenia.

Opłata od wezwania na rozprawę świadka, biegłego lub strony po zatwierdzeniu planu rozprawy

Rewolucyjną zmianą będzie rozszerzenie procesu cywilnego o postępowanie przygotowawcze. Jego rolą będzie rozwiązanie sporu, bez konieczności prowadzenia dalszych posiedzeń oraz rozprawy. Jeżeli postępowanie takie nie przyniesie oczekiwanego efektu, a tym samym w jego toku nie uda się rozwiązać sporu, przewodniczący sporządzi plan rozprawy. Wnioski o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub strony, złożone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegać będą opłacie stałej – 100 złotych – od każdej osoby, której wniosek dotyczy.

Wysokość opłat kancelaryjnych po nowelizacji

Opłata od wniosku o wydanie na podstawie akt poświadczonego odpisu, wypisu lub wyciągu, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności lub zaświadczenia, z dotychczasowej stawki 6 złotych za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu – wzrośnie do 20 złotych za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu.

Opłata od wniosku o wydanie na podstawie akt, zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia podwyższona zostanie do 20 złotych za każdy wydany informatyczny nośnik danych.

Opłata od wniosku o wydanie kopii dokumentu, znajdującego się w aktach sprawy zamiast opłaty 1 złoty za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu, wyniesie 20 złotych za każde rozpoczęte 20 stron wydanej kopii.