Umowy o kredyt frankowy - Sąd Najwyższy nie ma wątpliwości, że nie wiążą konsumentów

Spory dotyczące spraw kredytów indeksowanych i denominowanych do CHF (tzw. sprawy „frankowe”) mają ogromne znaczenie społeczne. Niestety zdecydowana większość sporów jest rozstrzygana w sądach, po przeprowadzeniu postępowań w dwóch instancjach, a często także wniesieniu skargi  kasacyjnej do Sądu Najwyższego.

Biorąc pod uwagę kwestie sporne w sprawach frankowych warto zwrócić uwagę, na postanowienie Sądu Najwyższego z 22 września 2022 o sygn. I CSK 3771/22. Stwierdzono w nim, że:

„Stanowisko o niedozwolonym charakterze postanowień, w których możliwość ustalania kursu

(a zatem również wysokości świadczeń) zależy od arbitralnej decyzji jednej ze stron, jest już ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego”

„Klauzule przeliczeniowe zastrzeżone w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego do waluty obcej wyroku określają główne świadczenie kredytobiorcy”;

„Co do skutków usunięcia z umowy klauzuli abuzywnej Sąd Najwyższy również wypowiadał się już wielokrotnie. Konsekwencją stwierdzenia, że dane postanowienie umowne ma charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385¹ § 1 k.c. jest działająca ex lege sankcja bezskuteczności niedozwolonego postanowienia, połączona z przewidzianą w art. 385¹ § 2 k.c. zasadą związania stron umową w pozostałym zakresie”;

„nieuprawnione byłoby zastąpienie przez sąd postanowień niedozwolonych innymi. Możliwość takiej zmiany umowy przez sąd stałaby w sprzeczności z celami prewencyjnymi dyrektywy 93/13, gdyż przedsiębiorcy wiedzieliby, że nawet w razie zastosowania klauzuli niedozwolonej umowa zostanie skorygowana przez sąd w sposób możliwie najpełniej odpowiadający ich woli, a jednocześnie dopuszczalny w świetle przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych”.

„wejście w życie ustawy antyspreadowej w żaden sposób nie wpływa na ocenę abuzywności postanowień we wcześniej zawartych umowach kredytu i ich konsekwencji dla bytu tych umów”.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 22 września 2022 r. o sygn. I CSK 3771/22 wyraźnie potwierdził, że najistotniejsze kwestie w sprawach frankowych tj.:

-  abuzywny charakter klauzul indeksacyjnych i denominacyjnych pozwalających na jednostronne, dowolne ustalenie kursu CHF przez bank,

- skutki uznania za abuzywne postanowień umownych określających zasady indeksacji lub denominacji,

- brak możliwości dalszego obowiązywania umowy po uznaniu za abuzywne klauzul określających zasady indeksacji oraz denominacji,

- niemożliwość sanowania wcześniej zawartych umów kredytu przez tzw. ustawę antyspredową,

należy rozstrzygnąć na korzyść kredytobiorców. Oznacza to, że w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego, bezspornym jest, że umowy o kredyt indeksowany czy też denominowany do walut obcych, w których bank mógł dowolnie ustalić kurs waluty obcej, nie wiążą konsumentów. Kredytobiorcy mogą domagać się zarówno ustalenia nieważności umowy kredytu jak i zwrotu wszystkich zapłaconych w ramach wykonywania umowy kredytu rat.