Orzeczeniem wydanym na skutek zadania pytania prejudycjalnego przez słoweński sąd, TSUE orzekł, że w określonych przypadkach już sama umowa może stanowić fakturę VAT i być podstawą do odliczenia podatku VAT, pod warunkiem że zawiera one wszelkie informacje wymagane odrębnymi przepisami podatkowymi, tj.: datę wystawienia, numer, numer identyfikacyjny VAT wystawiającego, numer identyfikacyjny VAT nabywcy lub usługobiorcy, pełną nazwę (nazwisko) i adres podatnika oraz nabywcy lub usługobiorcy, ilość i rodzaj dostarczonych towarów lub zakres i rodzaj wykonanych usług, datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usług lub datę dokonania wpłaty zaliczki, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury, podstawę opodatkowania dla każdej stawki podatku lub zwolnienia, cenę jednostkową z wyłączeniem VAT, a także wszelkie upusty lub rabaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej, zastosowaną stawkę VAT, kwotę VAT do zapłaty, chyba że zastosowano procedurę szczególną, która zgodnie z niniejszą dyrektywą wyklucza podawanie takiej informacji.

W Słowenii RED d. o.o. i Raiffeisen Leasing zawarły umowę zbycia i leasingu zwrotnego (Raiffeisen Leasing kupił od RED d. o.o. nieruchomość, która następnie była przedmiotem leasingu, a RED d. o.o. była leasingobiorcą). Raiffeisen Leasing nie wystawiła z tego tytułu żadnej faktury na rzecz RED  i wobec tego nie zafakturowała ona VAT, ani go nie zapłaciła. RED mimo to powołała się na prawo do odliczenia VAT. Jako podstawę swojego działania RED wskazała, iż sama umowa stanowiła fakturę. W lipcu 2014 r. RED odebrała decyzję słoweńskiego organu podatkowego oddalającą jej wniosek o odliczenie VAT z tytułu umowy zbycia i leasingu zwrotnego. Z uwagi na wykluczenie ryzyka uszczuplenia wpływów podatkowych, Raiffeisen Leasing uzyskała prawo do obniżenia należnego podatku VAT w drodze korekty. Jednakże uznano, że Raiffeisen Leasing nie zapłaciła VAT należnego za okres od dnia 3 stycznia 2008 r. do dnia 25 lipca 2014 r. i nakazał jej zapłatę zobowiązania podatkowego w całości wraz z odsetkami.

Na skutek podjętych działań prawnych przez Raiffeisen Leasing sprawa znalazła się przed słoweńskim sądem najwyższym, który zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z następującymi pytaniami:

„1)      Czy pisemna umowa może zostać uznana za fakturę w rozumieniu art. 203 dyrektywy [2006/112] tylko wtedy, gdy zawiera wszystkie informacje wymagane dla faktury zgodnie z rozdziałem 3 (»Fakturowanie«) [tytułu XI] [tej dyrektywy]?

W przypadku odpowiedzi przeczącej,

2)      jakie są wymogi lub okoliczności, w oparciu o które, w każdym przypadku, umowa na piśmie może zostać uznana (także) za fakturę powodującą powstanie obowiązku zapłaty VAT zgodnie z art. 203 dyrektywy [2006/112]?

Bardziej konkretnie,

3)      czy umowa na piśmie, zawarta przez dwóch podatników VAT i której przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, może być uznana za fakturę w rozumieniu art. 203 dyrektywy [2006/112], jeśli z umowy tej wynika wyraźna i obiektywnie rozpoznawalna wola sprzedawcy lub usługodawcy, jako umawiającej się strony, wystawienia faktury dotyczącej określonej transakcji, która może spowodować u nabywcy uzasadnione domniemanie, że może na jej podstawie odliczyć naliczony VAT?”.

TSUE orzekł, że umowę zbycia i leasingu zwrotnego, po zawarciu której strony nie wystawiły faktury, można uznać za fakturę w rozumieniu tego przepisu, w przypadku gdy umowa ta zawiera wszystkie informacje niezbędne do tego, by organ podatkowy państwa członkowskiego mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej zostały w danym wypadku spełnione, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego.

Najistotniejsze jest to, że umowa faktura może występować (jeśli w ogóle) tylko w tych przypadkach, gdy kontrahent nie wystawi faktury. W przypadku, gdy umowa nie reguluje wprost elementów faktury lub odnosi się do ustaleń na fakturze (przykładowo: „Zapłata nastąpi w terminie wskazanym w fakturze”), umowa nie zastąpi faktury.

Powyższy wyrok daje szansę na odliczenie podatku VAT z transakcji, która rzeczywiście miała miejsce, gdy nierzetelny kontrahent nie wystawił faktury. Może także stać się kolejnym narzędziem do przeciwdziałania nadużyciom podatkowym przez odpowiednie organy podatkowe i stanowić podstawę do żądania odprowadzenia podatku VAT od czynności przewidzianych w umowie. Z drugiej jednak strony może też powodować zwiększenie celowego unikania wystawiania faktur wobec twierdzenia, iż umowa łącząca strony spełnia wymogi narzucone przez TSUE w omawianym wyroku.

Odnosząc powyższe do polskiego obrotu gospodarczego, umowa powinna precyzyjnie wskazywać dokonanie określonych czynności, dokładnie określone co do ilości i wartości, określenie czy data umowy jest jednocześnie datą wykonania czynności lub wskazanie innej daty wykonania czynności.

Problematyczne może być raportowanie faktur do części ewidencyjnej JPK_V7, gdzie w przypadku umowy-faktury rodzi się problem na samym początku, chociażby co do numeru faktury, daty otrzymania faktury, daty jej wystawienia i daty sprzedaży, które te elementy są wskazane zgodnie z wskazanym wyżej art. 106e ustawy o VAT. Korekta umowy-faktury może stwarzać także wątpliwości, ponieważ zgodnie z wymogami z art. 106j ustawy o VAT, faktura korygująca musi m. in. zawierać informacje o treści faktury „przed korektą” oraz „po korekcie”. Wymaga to wskazania konkretnych korygowanych pól czy pozycji faktury pierwotnej.

Należy także zaznaczyć, że od początku 2024 r. obowiązkowym dla wszystkich podatników będzie wystawianie i odbieranie faktur za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur według struktury logicznej tam przewidzianej. Głównym założeniem tego systemu jest to, że podatnicy nie będą mieli prawa do odliczenia VAT naliczonego z innych dokumentów niż faktury ustrukturyzowane. Umowa zatem nie kwalifikuje się do tych ścisłych kryteriów, które zostały narzucone wraz z wprowadzeniem Krajowego Systemu e-Faktur.

W polskich realiach przyjęcie umowy-faktury może stwarzać szereg problemów i niewątpliwie spory w tym zakresie mogą niebawem trafić do polskich sądów. Podkreślenia wymaga to, że przy ewentualnym uznaniu umowy za fakturę konieczne jest za każdym razem stwierdzenie tego przez odpowiednie organy podatkowe, czy na podstawie danej umowy możliwe jest odliczenie podatku VAT.

Treść wyroku: EUR-Lex - 62021CA0235 - EN - EUR-Lex (europa.eu)

Z dniem 30 listopada 2022 r. upływa termin na złożenie oświadczenia o zamrożenie cen. Dotyczy to również działalności jednoosobowych.

[W przypadku gospodarstw domowych termin na złożenie oświadczenia upływa 30 czerwca 2023 r., ale dotyczy on tylko tych gospodarstw, które są uprawnione do zwiększonych limitów, tj. gospodarstw domowych z osobami z niepełnosprawnościami (do 2 MWh rocznie) , z Kartą Dużej Rodziny oraz rolników (do 2,6 MWh rocznie) oraz dla działek w rodzinnych ogrodach działkowych (do 250 kWh rocznie).]

Termin 30 listopada jest istotny. Jeśli oświadczenie zostanie złożone po tej dacie, z niższych cen prądu nie będzie można skorzystać od 1 grudnia 2022 r., a dopiero od miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono oświadczenie.

Czyli w przypadku złożenia oświadczenia w grudniu 2022 r. ceny prądu zostaną zamrożone z dniem 1 stycznia 2023 r.

Z zamrożenia cen mogą skorzystać:

• mikro przedsiębiorcy, tj. podmioty zatrudniające średniorocznie maksymalnie 10 pracowników i osiągnęli roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości 2 mln euro w polskich złotych lub też suma aktywów jego bilansu finansowego sporządzonego na koniec jednego z tych 2 lat nie przekroczyła równowartości 2 mln euro,
• mali przedsiębiorcy, tj. podmioty zatrudniające średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz i osiągnęli roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro i nie są mikro przedsiębiorcą,
• średni przedsiębiorcy, tj. podmioty zatrudniające średniorocznie mniej niż 250 pracowników  i osiągnęli roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro i nie są mikro przedsiębiorcą ani małym przedsiębiorcą.

Złożenie oświadczenia pozwoli na zamrożenie ceny na poziomie maksymalnym 785 zł za MWh.

Maksymalna cena prądu będzie stosowana w okresie od 1 grudnia 2022 do 31 grudnia 2023 r.

Oświadczenie o zamrożeniu cen prądu, będzie można złożyć w następujący sposób:

• elektronicznie, w tym celu potrzebny będzie kwalifikowany podpis elektroniczny, podpis zaufany lub podpis osobisty (certyfikat z e-Dowodu).

Podpisany dokument w formie pliku pdf trzeba przesłać na wskazany przez dostawcę energii adres e-mail;

• pocztą, oświadczenie można wydrukować i podpisać własnoręcznie, a następnie wysłać na adres wskazany przez dostawcę energii;
• osobiście, oświadczenie można złożyć również w punktach obsługi klienta danego dostawcy prądu.

We wniosku o zamrożenie cen prądu na maksymalnym poziomie 785 zł/MWh, trzeba będzie podać takie dane jak:

• nazwa, adres siedziby firmy, NIP lub PESEL,
• telefon lub e-mail, dane kontaktowe do osób reprezentujących spółkę,
• numer punktu poboru energii elektrycznej (PPE),
• kategorię odbiorcy uprawnionego,
• datę zawarcia umowy sprzedaży energii albo umowy kompleksowej dla każdego PPE.

W kolumnie 4 tabeli należy wpisać historyczne zużycie prądu np. z 2021 r. albo 2022 r. i przekształcić te dane na prognozę dla okresu 1 grudnia 2022 r. - 31 grudnia 2023 r. Jeżeli planowane jest zwiększenie zużycia prądu to należy wpisać planowaną prognozę na 2023 r. W kolumnie 5 i 6 wpisać należy dane procentowe pokazujące, ile prądu dla danego PPE (według prognozy z kolumny 4) zostanie zużyte na cele objęte ceną maksymalną i nieobjęte tą ceną. Obie kolumny muszą się sumować do 100%.

Maksymalna cena prądu dotyczy energii elektrycznej zużytej na potrzeby podstawowej działalności.

Dlatego też w oświadczeniu przedsiębiorca będzie musiał poinformować, ile prądu (procentowo) z danego PPE jest zużywane na cele objęte ceną maksymalną i nieobjęte tą ceną (suma musi wynieść 100 proc.).

Wzór oświadczenia udostępniony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska znajduje się w załączniku do pobrania poniżej.

Od 01.01.2023 r. wszyscy płatnicy składek mają obowiązek posiadania konta na PUE ZUS. Obowiązek dotyczy wszystkich płatników, niezależnie od tego, czy składki opłacają tylko za siebie, czy także za pracowników. Link do rejestracji i logowania:

https://www.zus.pl/pue/rejestracja

https://www.zus.pl/portal/logowanie.npi

Instrukcja rejestracji i logowania: https://www.zus.pl/portal/pomoc/index.html?faq0005.html

Czy osobie zatrudnionej na umowie zlecenie będzie przysługiwał płatny urlop?

Pismem z dnia 5 października 2022 r. (znak III.7041.9.2022.LN) Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z wnioskiem o przedstawienie stanowiska w sprawie zapewnienia prawa do odpoczynku osobom świadczącym pracę na podstawie umów cywilnoprawnych – np. w oparciu o umowę zlecenia, umowę o dzieło czy też samozatrudnionym.

Rzecznik Praw Obywatelskich skierował wystąpienie do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej na skutek wniosku Związku Zawodowego Filmowców (ZZF) o podjęcie działań w zakresie uregulowania norm dotyczących minimalnego czasu wypoczynku osób samozatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. ZZF wskazał, że filmowcy świadczą pracę wyłącznie w oparciu o umowy cywilnoprawne.

Zgodnie z art. 66 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: „Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów; maksymalne normy czasu pracy określa ustawa”.

Jak wskazała M. Florczak-Wątor [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, red. P. Tuleja, LEX/el. 2021, art. 66:

„Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przysługuje „każdemu”. Należy przyjąć, że chodzi tu o każdego, kto wykonuje pracę, bez względu na jego status prawny. Prawo to nie jest zatem zastrzeżone wyłącznie dla pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy, ale przysługuje również osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych, osobom samozatrudnionym, wolontariuszom, funkcjonariuszom publicznym, żołnierzom itd”.

Biorąc pod uwagę Konstytucję RP także osoby świadczące pracę w oparciu o umowy cywilnoprawne (np. umowę zlecenia) powinny faktycznie móc realizować prawo do wypoczynku. Należy jednak pamiętać, że chociażby umowa zlecenie jest wykorzystywana w bardzo różnych sytuacjach. Czasami zlecenie jest wykonywane pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. W zasadzie zleceniodawca może w takich przypadkach domagać się ustalenia istnienia stosunku pracy. W innych wypadkach zlecenie ogranicza się do wykonywania ściśle określonych czynności w określonym czasie np. przeprowadzenie wdrożenia systemu informatycznego w firmie. W takim przypadku zleceniodawca  z założenia, przez krótki okres czasu, ma świadczyć intensywną pracę na rzecz zleceniobiorcy. Podobnie wygląda sytuacja prawnika przyjmującego zlecenie na prowadzenie sprawy sądowej. Problematyczne może okazać się także uregulowanie prawa do odpoczynku osób, które faktycznie rozliczają się ze swoim zleceniodawcą w oparciu o ilość przepracowanych godzin. Zleceniobiorca może przecież po prostu przez pewien czas nie pracować i w ten sposób realizować prawo do wypoczynku.

Pomijając problemy wynikające z ogromnej różnorodności stosunków cywilnoprawnych których potencjalnie może dotyczyć regulacja, potencjalne wprowadzenie płatnego urlopu dla umów zlecenia przyniesie dodatkowe koszty przedsiębiorcom. Nie negując konstytucyjnego prawa do wypoczynku, należy zauważyć, że w dobie galopującej inflacji, stale rosnących cen gazu i energii, nie powinno się obciążać pracodawców kolejnymi kosztami.

Ewentualne  wprowadzenie urlopu i norm regulujących czas pracy dla osób zatrudnionych w oparciu o umowy cywilnoprawne wymaga przede wszystkim woli politycznej rządzących. Obecnie sprawa jest na etapie wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich do właściwego ministra. Jej dalszy bieg zależy głównie od decyzji politycznej. Niemniej sprawa ma istotne znaczenia dla przedsiębiorców i wymaga monitoringu.

W dniu 26 września 2022 r. zostały opublikowane rekomendacje Prezesa UOKiK (dalej: „Rekomendacje”) zawierające wytyczne dotyczące oznaczeń treści reklamowych przez Influencerów.

Zgodnie z definicją zawartą w Rekomendacjach Influencer (od ang. influence – wpływ) jest to „twórca aktywnie prowadzący swoje media społecznościowe, komunikujący się ze swoimi obserwatorami […]”.

Stworzenie Rekomendacji miało na celu ochronę konsumentów oraz zwiększenie ich świadomości w zakresie treści publikowanych w mediach społecznościowych. Niezgodne z prawem jest takie reklamowanie produktów przez Influencerów, które może wprowadzić konsumenta w błąd, np. brak wyróżnienia materiałów reklamowych i nieodróżnianie ich od materiałów niekomercyjnych. Wszelkie udostępniane przez Influencerów materiały, które wiążą się z uzyskaniem przez nich jakiejkolwiek korzyści majątkowej muszą zostać oznaczone jako treść reklamowa. 

Prezes UOKiK wskazał w Rekomendacjach nieuczciwe praktyki rynkowe:

- zaniechanie wprowadzające w błąd – polega na pominięciu istotnych informacji potrzebnych przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął (art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym);

- kryptoreklama – polega na wykorzystywaniu treści publicystycznych w środkach masowego przekazu w celu promocji produktu w sytuacji gdy przedsiębiorca zapłacił za tę promocję, a nie wynika to wyraźnie z treści lub z obrazów lub dźwięków łatwo rozpoznawalnych przez konsumenta (art. 7 pkt 11 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym);

- czyn nieuczciwej konkurencji - wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji (art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

Wobec powyższego w Rekomendacjach został wyróżniony charakter komercyjny podejmowanych przez Influencerów współprac z różnymi markami, których oznaczenie jest konieczne w celu uniknięcia kar prawnych. Wśród współprac komercyjnych zostały również wskazane autopromocje czyli reklamę marki własnej, a także prezenty czyli popularne paczki PR, których oznaczanie zgodnie z Rekomendacjami jest również obowiązkowe.

W Rekomendacjach zostały  zróżnicowane rodzaje podejmowanych przez Influencerów współpracy komercyjnych, np. ze względu na sposób zawarcia umowy, formę wynagrodzenia, wpływ reklamodawcy na materiał oraz czas trwania współpracy. Warto podkreślić, że obowiązek oznaczenia treści reklamowej istnieje niezależnie od tego w jaki sposób rozlicza się Influencer (pieniężnie, w zamian za rabat czy w zamian za otrzymany produkt) oraz sposób zawarcia przez niego umowy (forma papierowa, przez e – mail, telefon czy komunikator) – wszystkie bowiem materiały zawierające przekaz handlowy, za które Influancer otrzymał korzyść materialną, powinien jasno oznaczać jako MATERIAŁ REKLAMOWY i wskazywać promowaną markę.